Transkrypcja – Technologia BLOCKCHAIN a program lojalnościowy

BLOCKCHAIN to pojęcie, które kojarzy się inwestorom zwykle z rynkiem kryptowalut. Ale już niedługo może być wykorzystywane również w programach lojalnościowych. I dzisiaj o tym rozwiązaniu porozmawiam z Ekspertem od Technologii BLOCKCHAIN Jackiem Malinowskim. Zapraszam. Katarzyna Nawrocka „O programach lojalnościowych nocą”. Dobry wieczór Jacku. Ja Cię już trochę przedstawiłam i my się już znamy, ale może opowiesz trochę o sobie naszym widzom.

Transkrypcja – Technologia BLOCKCHAIN a program lojalnościowy

Dobry wieczór wszystkim. Nazywam się Jacek Malinowski. Jestem współzałożycielem firmy JMMJ Software, która niedawno dołączyła do międzynarodowej grupy Uptime.

Jacku, dzisiaj dla mnie trudny temat. Nie wiem, czy tylko dla mnie dlatego, że BLOCKCHAIN wydaje mi się bardzo nową technologią. My poza kamerami rozmawialiśmy już o tym i uświadomiłeś mi, że tak nie jest. Że to wcale nie jest nowe rozwiązanie, więc może na początek skupmy się na tym, żeby wytłumaczyć osobom takim jak ja co to jest BLOCKCHAIN. Bo w moim mniemaniu do tej pory między BLOCKCHAIN a kryptowaluta można było postawić znak równości.

To jest bardzo typowe spostrzeżenie. Większość osób tak odbiera technologię BLOCKCHAIN – że jest to tylko związane z kryptowalutami. Oczywiście dlatego, że większe wykorzystanie, do tej pory największe wykorzystanie technologii BLOCKCHAIN było do kryptowalut, ale pozwól mi, że wytłumaczę to na prostym przykładzie. BLOCKCHAIN można porównać do systemu operacyjnego natomiast kryptowaluta to jest aplikacja, która działa w tym systemie operacyjnym. Dlatego na tej technologii BLOCKCHAIN można dołożyć kolejne aplikacje, które mają zastosowanie do innych celów biznesowych. Natomiast są tak samo dobrze zaszyfrowane, przechowują pełną historię o wszystkich akcjach, które się działy wewnątrz tej dodatkowej aplikacji opartej na technologii BLOCKCHAIN.

Ja sobie pozwolę to powtórzyć po swojemu, a ty proszę potwierdź lub doprecyzuj. Czyli BLOCKCHAIN powstał po to, żeby obsługiwać takie systemy jak kryptowaluty, natomiast okazało się, że ma również inne zastosowania.

Historia jest troszeczkę inna, ale rzeczywiście wynik jest dokładnie taki. Kiedy powstał bitcoin nie było nawet użyte słowo BLOCKCHAIN. Ale była użyta technologia, którą potem nazwano BLOCKCHAIN. Tamta implementacja była tylko i wyłącznie kryptowalut. Natomiast po pewnym czasie zauważono, że taki sposób szyfrowania, zabezpieczenia danych można użyć w innych technologiach. I kolejną taką bardzo znaną kryptowalutą w mniemaniu ludzi jest ethereum. Natomiast tak naprawdę jest to cały system, sieć komputerów, która oprócz tego, że wspiera kryptowalutę ethereum, także można na nim budować zupełnie złożone aplikacje, biznesowe aplikacje i powiązane z tym różnego rodzaju przedsięwzięcia.

To w takim razie może opowiedz, czym zajmuje się twoja firma skoro jesteś dzisiaj ekspertem od BLOCKCHAIN.

Od 2008 roku imlementujemy szyte na miarę oprogramowanie dla naszych klientów. Głównie jest to oprogramowanie b2b. Natomiast około 4/5 lat temu zwracaliśmy uwagę na tę technologię BLOCKCHAIN. Wtedy była to jeszcze niszowa technologia. Ciągle patrzyliśmy czy będzie takie rozwiązanie, że w pewnym momencie będziemy mogli wprowadzić naszych klientów biznesowych w tę technologię, żeby wykorzystać technologię dla ich potrzeb. Coś takiego zauważyliśmy właśnie przy takim zupełnym rozgraniczeniu kryptowalut od smart kontraktów, czyli inteligentnych kontraktów. Kontraktów, które w sposób cyfrowy, automatyczny są w stanie implementować biznesowe zastosowania. Natomiast niekoniecznie muszą być związane z jakąkolwiek kryptowalutą.

Ja tutaj bardzo często będę powtarzać, że poza kamerą lub w trakcie naszych pierwszych rozmów coś mi tłumaczyłeś. Mam nadzieję, że nasi widzowie mi to wybaczą, ale starałam się bardzo dobrze przygotować do dzisiejszego odcinka biorąc pod uwagę, że jest to dla mnie tematyka zupełnie nowa. I opowiadałeś o swojej pracy, o tym czym zajmuje się Twoja firma. I bardzo zapadło mi w pamięć jedno zdanie, że zdarzają się takie sytuacje, iż przychodzi do Was potencjalny kontrahent, który prosi o zastosowanie tej technologii w swoim działaniu, w swojej firmie, w swoim obszarze, a Wy jesteście w stanie mu odmówić. Nie dlatego, że nie chcecie współpracować, tylko po wnikliwym badaniu nie widzicie miejsca dla tej technologii w jego działaniu, w jego branży.

Tak. Zawsze zaczynamy proces tzw. discovery, żeby zrozumieć na czym polega biznes naszego klienta, po co taką aplikację w ogóle chce wykonać, żeby dobrać jak najbardziej odpowiednią technologię. Jeżeli okazuje się, że projekt, z którym przychodzi nas kontrahent to jest typowy projekt, który można oprzeć na bazie danych, gdzie on będzie jedynym właścicielem tych danych, zarządcą, natomiast z powodów marketingowych lub innych chciałby użyć technologii BLOCKCHAIN, wtedy wspólnie zastanawiamy się, czy tak naprawdę jest sens użyć tej technologii. Bywa, że tak. Jeżeli będziemy mówić o tym, że chcemy także wdrożyć inne firmy do współpracy na tym samym projekcie lub na tym samym ekosystemie. Wtedy nawet czasami warto wykonać aplikację w technologii BLOCKCHAIN nawet jeżeli startuje tam tylko jeden właściciel danych. Natomiast po pewnym czasie mogą dołączyć kolejni kontrahenci, partnerzy i wtedy zastosowanie technologii BLOCKCHAIN ma sens. Natomiast jest bardzo dużo przypadków kiedy po naszej analizie, po wytłumaczeniu na czym polega technologia BLOCKCHAIN i wytłumaczeniu, że w tej sytuacji zwykła aplikacja bazodanowa w zupełności wystarczy, jesteśmy w stanie kontrahenta przekonać, żeby jednak pójść tradycyjną drogą.

No i tutaj przyszedł moment, w którym chciałabym Cię dopytać o to, czy widzisz zastosowanie, jeśli tak to jakie, technologii BLOCKCHAIN w programach lojalnościowych? Rozmawialiśmy o tym, że mi przy tym pytaniu bardzo wybrzmiewał taki przykład banku centralnego, który rządzi walutą w danym kraju, a organizatorem programu lojalnościowego czy też loterii, który nie bójmy się tego słowa – rządzi punktami, katalogiem nagród i wszystkim co się wiąże z tą loterią i programem lojalnościowym. Czy widzisz tutaj w jakikolwiek sposób miejsce dla BLOCKCHAIN w programach lojalnościowych?

To jest bardzo szerokie pytanie i można by tutaj, podejrzewam, wymyślić wiele rodzajów implementacji. Przede wszystkim trzeba by usiąść i zastanowić się, czy to ma sens. Wydaje mi się, że to jest bardziej pytanie nawet biznesowe niż technologiczne, ponieważ właściciel takiego programu powinien się zastanowić czy chce współpracować z innymi firmami, na jakich zasadach – czy na zasadach partnerskich, czy na takiej zasadzie, że jest on zarządcą pewnej sieci informatycznej, do którego dołączają kolejni kontrahenci. Obie z tych implementacji można wykonać w sieci BLOCKCHAIN, tylko trzeba zrozumieć tę potrzebę biznesową. Na siłę technologii BLOCKCHAIN nie ma potrzeby umieszczać w takich programach. Natomiast z tego co mówisz, tych programów lojalnościowych jest wiele, więc jest wiele firm, które mają swoje niezależne punkty i pytanie biznesowe: czy warto byłoby te punkty jakoś ze sobą połączyć lub chociażby wymieniać na jakichś zasadach?

Czy to jest dobry moment, żeby zapytać Cię o funkcjonowanie BLOCKCHAIN w kontekście różnic jakie widzimy na pierwszy rzut oka jeśli chodzi o programy lojalnościowe? No, bo programy lojalnościowe działają na podstawie takiej centralnej bazy danych. My pobieramy dane, opiekujemy się nimi, bronimy ich, ale też na nich pracujemy i ich używamy. No a BLOCKCHAIN wydaje się takim zupełnie drugim biegunem jeśli chodzi o gromadzenie danych, bo to nie jest centralna baza danych.

Jasne. W takim rozumieniu pełnej sieci BLOCKCHAIN oczywiście wszystkie dane są współdzielone. Natomiast można zrobić implementację smart kontraktu, czyli inteligentnego kontraktu, w którym wewnątrz tego kontraktu będą gromadzone dane i wtedy jest jeden zarządca, który gromadzi te dane, opiekuje się nimi – tak, jak powiedziałaś. Natomiast na pewnych zasadach dopuszcza użytkowników, czy końcowych odbiorców, czy także partnerów. Dzięki temu tworzy pewne swoje zasady opisane właśnie w tym inteligentnym kontrakcie, które automatycznie się uruchamiają i wtedy można przełożyć logikę biznesową, którą teraz programiści muszą zaprogramować w tradycyjny sposób na implementację takiego właśnie kontraktu, który w jasny, czytelny dla wszystkich użytkowników, a także uczestników takiego rozwiązania będzie działać.

Ja będę bardzo często Cię dopytywać o zastosowanie BLOCKCHAIN w programach lojalnościowych z wiadomych względów i chciałam zapytać o to, czy takie rozwiązanie nie byłoby pomocne w momencie, kiedy moglibyśmy sobie wyobrazić świat, w którym możemy wymieniać punkty z różnych programów?

Jasne. To jest bardzo ciekawy koncept, który bardzo dobrze wpisuje się w technologię BLOCKCHAIN. Wspomniałem już o smart kontraktach – inteligentnych kontraktach. Mało osób zna ten techniczny detal, że wszystkie tokeny istnieją w ramach jakiegoś smart kontraktu. Czyli tutaj właśnie budując to rozwiązanie na Smart kontrakcie tak, że moglibyśmy dołożyć warstwę tzw. tokenów, które by reprezentowały punkty. Nawet można zrobić komunikację między różnymi smart kontraktami, więc można sobie wyobrazić, że paru właścicieli programów lojalnościowych ma swoje smart kontrakty. Budują swoją bazę danych użytkowników, także swoje tokeny reprezentujące punkty. Natomiast na pewnych zasadach wcześniej opisanych mogliby te tokeny między sobą wymieniać pomiędzy swoimi programami i zastosowanie tej technologii umożliwiłoby to w bardzo wierzytelny, czysty i bardzo klarowny sposób wykonać.

Jacku, to teraz wytłumaczmy, czym się różni prywatny i publiczny BLOCKCHAIN. Ja już trochę o tym czytałam.

Jasne. W świadomości ludzi, którzy znają kryptowaluty wiedzą, że taki BLOCKCHAIN jest publiczny i mają w 100% rację. Natomiast można odwzorować podobną technologię na prywatnych serwerach w konfiguracji typowy biznes do biznesu – b2b. Wtedy kilka organizacji łączy swoje serwery w sieci BLOCHAIN’owej wykorzystując do tego technologię analogiczną do ethereum.

I tutaj mi się kojarzy ethereum z kryptowalutą.

I bardzo dobrze Ci się kojarzy, ponieważ w sieci BLOCKCHAIN’owej ethereum występuje kryptowaluta, ale także to jest świetna przestrzeń, infrastruktura, w której można wygrywać smart kontrakty. A tak, jak wspomniałem na początku, smart kontrakty to są aplikacje budowane na pewnym ekosystemie. I natomiast te smart kontrakty nie muszą koniecznie dotyczyć kryptowalut. Natomiast smart kontrakty wgrane do BLOCKCHAIN’u publicznego będą opłacane przez ethereum. Czyli w pewnym sensie osoba, która wygrywa tam swoją aplikację jest uzależniona od rynku kryptowalut, ponieważ płaci tak jakby za to miejsce serwerowe. Nie chcę tego tak porównać 1:1, ale tak, żeby zrozumieć o co chodzi. W pewnym sensie opłaca kryptowalutą działanie swojej aplikacji w tej sieci. Natomiast tutaj wspomniałaś w pytaniu, BLOCKCHAIN prywatny nie musi się opierać na kryptowalucie, nawet nie powinien. I wtedy możemy implementować tylko wartości biznesowe, które są w tak samo cyfrowy sposób kryptograficzny zabezpieczane. Natomiast one niosą tylko wartości związane z danym biznesem. W tym przypadku wykorzystalibyśmy tą technologię do przetwarzania i przechowywania punktów lojalnościowych. Natomiast dodatkowo można dodać, tak jak wspominałem wielokrotnie, warstwę biznesową, która w automatyczny sposób, przez inteligentne kontrakty, nadzorowałaby odpowiedni przepływ tych tokenów, a także dodawanie ich do systemu, czy usuwanie oraz wymiana na nagrody. Ponieważ można wprowadzić dodatkowy typ tokenów, które reprezentują nagrodę wydaną do uczestników i wtedy zachowujemy pełną historię, z których punktów, z jakiego miejsca przeszły na które nagrody. Dzięki temu, mi się wydaje, daje też to całkiem niezłą analitykę w jaki sposób użytkownicy wykorzystują te tokeny, te punkty lojalnościowe i po jakim czasie. Ciągle jesteśmy przy temacie BLOCKCHAIN’u prywatnego i publicznego. Publicznego jak ethereum, cordano, stellar. Natomiast prywatnego gdzie są gracze, partnerzy, którzy uzgodnili sobie biznesowe zależności między sobą i chcą to odwzorować w sieci BLOCKCHAIN’owej, prywatnej. Warto dodać, że w takiej prywatnej sieci BLOCKCHAIN’owej też można stworzyć kryptowalutę, która będzie np. reprezentować punkty lojalnościowe. I wtedy swobodnie wymieniać te punkty między partnerami.

No właśnie, bo jednak BLOCKCHAIN, przynajmniej dla mnie, kojarzy się bardzo z kryptowalutą. I teraz takie pytanie pojawiło się w mojej głowie. Czy możemy zrobić taką centralną walutę właśnie, która będzie mogła połączyć różne programy od różnych partnerów i to ona będzie stanowiła odpowiednik tych punktów?

To jest świetne pytanie i warto na to spojrzeć, jeżeli mówimy o takiej globalnej walucie na to, co reprezentują obecne kryptowaluty, ponieważ ludzie nawet, którzy kupują i wymieniają te kryptowaluty nie myślą o tym, że każda kryptowaluta ma jakieś swoje dodatkowe zadanie. Czy to są tokeny związane z atencją, czyli że ktoś ogląda reklamy. Czy to są tokeny, które można będzie w przyszłości wykorzystać w jakimś konkretnym celu. One mają także reprezentację w pieniądzach o czym się tylko mówi. Natomiast w tym przypadku można by stworzyć kryptowalutę, która miałaby jakąś wartość. Czyli jeżeli ktoś by nie chciał wymienić tego na nagrodę, mógłby to ewentualnie spieniężyć po jakimś ustalonym kursie. Natomiast wtedy taka globalna kryptowaluta związana z punktami lojalnościowymi mogłaby być wymieniana przez wszystkie osoby bez żadnych ograniczeń.

To co byś poradził osobie, która zgłasza się do Twojej firmy i chce wprowadzić BLOCKCHAIN, a firma zajmuje się właśnie organizacją programów lojalnościowych? Jak powinna się przygotować? W jaki sposób zbadasz, czy BLOCKCHAIN jest dobrym rozwiązaniem dla programów lojalnościowych? Co taki kontrahent musi zrobić?

Tak jak wspomniałem, każdego naszego nowego klienta pytamy tak naprawdę o potrzebę biznesową. Dlaczego w ogóle dane rozwiązanie chce stworzyć. I wtedy na tym etapie bardzo szybko dojdziemy do pytania, czy będzie współpraca z innymi firmami, czy ta aplikacja, to oprogramowanie ma być tylko i wyłącznie dla tej jednej firmy. Jeżeli widać, że współpraca z innymi firmami byłaby możliwa, to zacząłbym od tego, żeby taki nasz kontrahent najpierw poszukał partnerów biznesowych, z którymi de facto będzie można to wdrożyć. Ponieważ istnieje bardzo dużo projektów, pomysłów, które powstają na zasadach proof of concept, żeby udowodnić, że coś da się zrobić. Natomiast potem brakuje partnerów biznesowych, żeby de facto tę technologię wykorzystać. Nawet najlepsza technologia bez partnerów biznesowych po prostu nie da takiego skutku. Będzie taką po prostu martwą technologią. Dlatego poleciłbym zbudowanie większego frontu firm, które są zainteresowane stworzeniem takiej wspólnej sieci i wtedy można stworzyć, wtedy bym zaproponował warsztaty w większym gronie, na których wszystkie osoby, które chcą brać udział wypowiedziałyby się jak widzą takie rozwiązanie w przyszłości. Jakie funkcje biznesowe miałyby być spełnione i wtedy to można by dopiero zebrać koncept, pod który wybieralibyśmy konkretną technologię.

Jakbyśmy mogli na chwilę skupić się na bezpieczeństwie. Bo rozmawiamy o programach lojalnościowych, rozmawiamy o BLOCKCHAIN, a programy lojalnościowe to przede wszystkim dane użytkowników. I wiadomo, że jak mówimy o danych użytkowników to mamy nad głową takie hasło jak RODO. I teraz Ty wspominasz, że BLOCKCHAIN jest możliwy w organizacji programów lojalnościowych. Może to być nowe, innowacyjne rozwiązanie, ale należałoby znaleźć kontrahentów, współpartnerów, którzy będą chcieli razem z nami wprowadzić to rozwiązanie i według niego działać. No i moje pytanie brzmi: jak możemy w tym momencie zachować to bezpieczeństwo tych danych, jak możemy się uchronić przed ewentualnymi sytuacjami, które też nie do końca są zależne od nas? Poza kamerami, znowu wspomnę o tym, rozmawialiśmy chociażby o pożarze ogromnej serwerowni, w której przechowywane były dane. BLOCKCHAIN to nie jest centralna baza danych, więc tutaj nie musimy się tego bać, ale może są jakieś zagrożenia, albo może możemy się jakoś chronić.

Wspominasz tutaj bardzo ważne dwa tematy trochę od siebie niezależne, ale można je połączyć. Jeden temat to jest bezpieczeństwo danych w przypadku utraty serwerowni. Wtedy przy rozproszonym rejestrze danych jakim jest BLOCKCHAIN takie ryzyko jest dużo mniejsze. Natomiast drugi temat jest bardziej związany z prawem, i z RODO, i z zachowaniem możliwości dla użytkowników takiej technologii wypisania się z niej wraz z pełną historią. Tak, jak wspomniałem w BLOCKCHAIN’ie wszystko jest zapisane od samego początku w rejestrze i tych danych w bezpośredni sposób nie można skasować. Natomiast jest bardzo dużo rozwiązań, które umożliwiają nam w bezpieczny sposób przechowywanie tych danych. Nie wchodząc za bardzo może w technologiczne niuanse – dane osobowe są trzymane niezależnie na tradycyjnych bazach danych, natomiast w odpowiedni, kryptograficzny sposób jest zapisywany klucz, który identyfikuje potem te dane i tylko ten klucz umieszczamy w BLOCKCHAIN’ie razem z pewną historią wymiany punktów. I w momencie kiedy dana osoba chce swoje dane prywatne usunąć z tej historii, kasujemy te dane prywatne w klasycznej bazie danych, a w naszej historii pozostaje tylko nic nie znaczący token, którego nie możemy powiązać z konkretną osobą. Więc taka implementacja jest możliwa, zgodna z RODO, a przy okazji tak jak wspomniałaś – bezpieczna w przypadku pożaru jednej serwerowni, ponieważ dane są rozproszone.

Ja tylko się bardzo cieszę, że wspomniałeś, iż oglądałeś poprzednie odcinki na naszym kanale. No i jednym z tych odcinków była rozmowa z Tomkiem Wittem, który jest ekspertem od aplikacji mobilnych, również w programach lojalnościowych. I ja tam go przewrotnie zapytałam o BLOCKCHAIN w aplikacjach mobilnych i on tak nie do końca miał pozytywne zdanie jeśli chodzi o przyszłość aplikacji mobilnych właśnie związaną z technologią BLOCKCHAIN. Może ty masz inne zdanie?

Oglądałem ten odcinek i z Tomkiem się zgadzam w tej kwestii – jak on powiedział, że de facto aplikację mobilną bezpośrednio z BLOCKCHAIN’em – ciężko ją powiązać. Ponieważ BLOCKCHAIN to jest sieć komputerów, które są ciągle podłączone do internetu i wymieniają się informacjami potwierdzając kryptograficznie przepływ danych. Natomiast jednak do takiej sieci BLOCKCHAIN dostajemy się na różne sposoby. Między innymi można zbootować zabezpieczone API, które będzie mogło odczytywać i zapisywać te dane. I wtedy jak najbardziej aplikację mobilną można skomunikować przez API z siecią BLOCKCHAIN i w bezpieczny sposób odczytywać, a także zapisywać do sieci BLOCKCHAIN dane. Także da się to połączyć, ale nie w takim kontekście przeniesienia części BLOCKCHAIN’u na aplikację mobilną, ponieważ nie byłoby to możliwe.

Jacku, ja Cię wielokrotnie pytałam czy BLOCKCHAIN można zastosować w programach lojalnościowych. Ale jakbyśmy odeszli na chwilę od organizowania programów lojalnościowych, czy loterii i opowiedzieli o jakichś takich wyzwaniach z Twojej pracy, najciekawszych wdrożeniach. Oczywiście bez zdradzania żadnych tajemnic, ale zastanawiam się, czy mógłbyś nam opowiedzieć jakąś taką sytuację, w której przychodzi do Ciebie kontrahent i prosi o wdrożenie tego rozwiązania. I to jest dla Ciebie takie trudne zadanie, które później okazuje się sukcesem.

Wdrożeń było dużo. Na razie są to raczej wdrożenia pilotażowe, chociaż działają produkcyjnie z myślą o tym, żeby potem te dane, tą sieć można było zintegrować z firmami trzecimi, czy nawet w przyszłości z pewnymi rządowymi komórkami, które są odpowiedzialne za pewne sfery. Tutaj mogę przywołać taką implementację projektu, który rejestruje narażenia na substancje toksyczne. Zgodnie z polskim prawem, jeżeli w fabryce osoba jest narażona na kontakt z substancjami toksycznymi te dane muszą być trzymane przez kilkadziesiąt lat. Jeżeli je trzymamy na dokumentacji papierowej, tak jak wspomniałaś o pożarze – wszystko może spłonąć. Jeżeli trzymamy je w jakiejś bazie danych, czy w jednej serwerowni, też z tą serwerownią coś się może stać. Natomiast wykorzystanie BLOCKCHAIN’u raz, że rozproszy te dane, że one, jeżeli tu oczywiście była wykorzystana sieć prywatna, gdzie tylko upoważnione osoby miały dostęp do tych danych, do rejestru, a także do wyciągania różnych raportów, które są konieczne. Natomiast wizja, która przyświecała temu pomysłowi była taka, że w przyszłości odpowiedzialna komórka organizacyjna, rządowa miałaby bezpośredni dostęp do wglądu do tych danych, żeby wyciągnąć pewne statystyki anonimowo odnośnie tego, na jakie substancje toksyczne pracownicy byli narażeni, ponieważ jest to ściśle regulowane prawem.

No dobrze, to zanim zapytam Cię o przyszłość BLOCKCHAIN, bo bardzo mnie ciekawi jak to widzisz za 5/10/20 lat. Również w programach lojalnościowych, ale nie tylko. Ogólnie o przyszłość tego rozwiązania. To chciałabym, żebyśmy na chwilę odeszli od programów lojalnościowych, bo niestety tak jest, mówię niestety dla takich ekspertów jak ty, że BLOCKCHAIN będzie się jeszcze długo kojarzył z kryptowalutami, stricte z kryptowalutami. Więc może opowiedzmy jak to się łączy, jak BLOCKCHAIN jest wykorzystany w kryptowalutach.

Tak, dokładnie tak, jak rozmawialiśmy BLOCKCHAIN bardzo kojarzy się z kryptowalutami. I stety lub niestety prawidłowo, ponieważ większość projektów, większość programistów, którzy pracują w tej branży – budują, programują lub kryptowaluty lub giełdy do wymiany tych kryptowalut. Tam jest największy ruch jeżeli chodzi o powstawanie nowych projektów. Natomiast jak ja to widzę w kontekście 5, czy 10 lat… Wydaje mi się, że taki boom na same kryptowaluty w odniesieniu do BLOCKCHAIN trochę będzie słabnąć i gdzieś to się powinno ustabilizować. Natomiast na światło dzienne będą wychodzić projekty, które są związane z BLOCKCHAIN’em, a nie są w ogóle powiązane z kryptowalutami. Już były pierwsze wybory w jednym z krajów afrykańskich, które były oparte o technologię BLOCKCHAIN. Możliwe, że to się spropaguje na jakiś kraj europejski i wtedy na pewno byłaby dobra prasa na temat tej technologii, ponieważ obecnie pytałaś właśnie o kryptowaluty i o całą tą otoczkę. Niestety jest trochę złej prasy, ale prawidłowo, ponieważ było dużo nadużyć. Czy jeżeli chodzi o ICO, to też jest oddzielny temat, już tu nie będę wchodzić w szczegóły. No, ale to było typowe wyciąganie pieniędzy na jakąś ideę, która miała zaistnieć. Wspomniałem o proof of concept, że jest wykorzystane ta technologia, żeby zrobić copier, ale potem nikt z tego nie korzysta. Tak samo w ICO nawet te projekty często nie powstawały, natomiast pieniądze się rozpływały, dlatego było dużo złej prasy i ludzie sobie skojarzyli, że ok, czyli ten rynek kryptowalut ogólnie jest niebezpieczny, może być niebezpieczny. Potencjalnie może się kojarzyć z utratą pieniędzy. Więc technologia BLOCKCHAIN może potencjalnie prowadzić do tego samego. Natomiast ja to widzę, że z czasem właśnie gdzieś to się wyrówna. Na pewno kryptowaluty pozostaną, natomiast te projekty, które najbardziej mnie interesują, czyli typowe projekty biznesowe, które niosą za sobą wartość dla klientów biznesu, a także dla odbiorców ich technologii będą właśnie mocniej promowane.

Ale zanim dojdziemy do końca odcinka chciałam Cię dopytać o ciekawostkę, którą się pochwaliłeś. Wybory w technologii BLOCKCHAIN?

Tak, jasne. Jest to możliwe, było już wykonane w jednym z krajów afrykańskich. Możliwe, że będzie wprowadzone w przyszłości także na szerszą skalę. Dzięki tej technologii, dzięki kryptografii, która jest użyta mamy pewność, że te dane w żaden sposób nie były manipulowane ani zmieniane. Dzięki temu nikt nie powinien mieć potem żadnych roszczeń co do tych wyników.

I znowu wyciągnięte z Twojej ostatniej odpowiedzi, ale nie mogłabym inaczej. Nie będziemy wchodzić w szczegóły, ale może rozwińmy pojęcie ICO.

Jasne. To jest Initial Coin Offering, czyli sprzedaż kryptowaluty, która jeszcze nie istnieje. To jest pewien rodzaj zbiórki pieniędzy na projekt, obietnicę projektu, który zaistnieje. I osoby wymieniają pieniądze na tokeny inicjujące, można powiedzieć, cały pomysł. Natomiast za tym powinni podążyć implementacja całego projektu, z wszystkimi funkcjami. I wtedy po pewnym czasie taka kryptowaluta trafiłaby na giełdę kryptowalut i osoby, które zainwestowały na początku oczywiście bardzo dużo by na tym zyskały. Natomiast to rozwiązanie zostało bardzo mocno nadużyte i niektóre osoby wyciągnęły pieniądze na tokeny, które w żaden sposób nic nie dawały. Natomiast nie dokończyły tego projektu i rozpłynęły się.

Mamy rok 2031. Jakie zastosowanie widzisz dla BLOCKCHAIN?

Wydaje mi się, że już to jest odpowiedni czas, kiedy ta technologia została użyta do pierwszego eVoting’u w Polsce lub w innym kraju Unii Europejskiej. Także większość komunikacji, jeżeli chodzi o dokumenty prawne lub formalne także została przeniesiona na tą technologię. Dzięki temu nie musimy drukować ani chodzić do urzędów po kopie, po wypisy, ponieważ te rzeczy są dostępne już dla osób upoważnionych do tych swoich danych w wersji elektronicznej.

I możemy się zgodzić, że gdy kilku organizatorów programów lojalnościowych zechce pracować na technologii BLOCKCHAIN, to za te 10/15/20 lat spokojnie znajdziemy zastosowanie dla tej technologii w programach lojalnościowych i loteriach?

Jak najbardziej. Tak mi się wydaje, a także będzie możliwe to połączenia z aplikacjami mobilnymi przez odpowiednie API.

Bardzo Ci dziękuję za dzisiejszą rozmowę.

Dziękuję bardzo. Dobranoc.

W ogóle skąd ten BLOCKCHAIN?

BLOCKCHAIN wziął się u nas tak profesjonalnie w roku 2017, ponieważ szukaliśmy nowych klientów w Stanach i sprawdziliśmy, że w tamtym czasie już technologia BLOCKCHAIN i nawet nie tylko kryptowaluty, ale możliwości wykorzystania jej do zastosowań biznesowych już były w świadomości osób przynajmniej na Manhattanie. I dużo w tej tematyce się działo. Dlatego polecieliśmy kilkukrotnie do Nowego Jorku, gdzie na początku sami chodziliśmy na różne wykłady, a po jakimś czasie sami prezentowaliśmy możliwości technologii BLOCKCHAIN. Dzięki temu zapoczątkowaliśmy kilka współpracy z klientami ze Stanów.

Ale to znaczy, że Wasza firma się wcześniej czymś innym zajmowała?

Nasza firma zajmuje się ciągle tym samym, czyli robimy szyte na miarę oprogramowanie biznesowe. Natomiast widząc, że wchodzi jakaś nowa technologia zawsze patrzymy, czy można ją zaadaptować dla naszych klientów. W tamtym okresie widzieliśmy, że ta technologia może być bardzo przydatna. W szczególności, tak jak już dużo o tym rozmawialiśmy, o budowaniu pewnego frontu gdzie będzie kilku partnerów biznesowych. Dlatego także chcieliśmy mieć w wachlarzu naszej oferty taką technologię. Dlatego bardzo mocno w tamtym czasie zaczęliśmy wchodzić w tą technologię, uczyć się jak ją komercyjnie wykorzystać.

No dobra, to chyba już wyciągnęłam od Ciebie wszystko dzisiaj.

Dzięki.

Dzięki.